Урок 27. Система сложных субъективных времен

Словарь урока

В турецком языке представлена система сложных субъективных времен, сложившаяся вследствие слияния аффиксов двух времен - аффикса какого-либо простого времени на -yor, -acak / -ecek или -ır и аффикса прошедшего слышимого времени на -mış. Такое сочетание аффиксов привносит в предложение субъективный оттенок или значение. В высказывании говорящий передает не свое собственное мнение, а суждение третьих лиц.

Формы субъективных времен используются для рассказа о событиях настоящего, будущего, которым говорящий не был (не будет) свидетелем и которые переданы с чужих слов или услышаны от других лиц. По-русски такие формы могут передаваться с помощью вводных слов: «оказывается», «говорят», «якобы» и т.п.

Настоящее субъективное время

Формы настоящего субъективного времени передают изложенные со слов третьих лиц действия, происходящие в настоящем.

1. Uyurken horluyormuşum. - Оказывается, что когда я сплю, я храплю.
2. Dans ederken çok komik görünüyormuşuz. - Говорят, что когда мы танцуем, мы очень смешно выглядим.
3. Doğduğu şehri hiç özlemiyormuş. - Оказывается, он совсем не скучает по родному городу.
4. Sen uykunda konuşuyor muymuşsun? - Говорят, что ты разговариваешь во сне?
5. Çocuk annesine benzemiyor muymuş? - Говорят, что ребёнок не похож на мать?

Упражнение 27.1. Напишите предложения, употребляя глаголы, данные в скобках, в утвердительной форме настоящего субъективного времени.

1. Sarhoşken yaptıklarını hiç (hatırlamak).
2. Eskiden insanlar avcılık yaparak (geçinmek).
3. Akif, simit satarak (para kazanmak).
4. O, yolda şarkı söyleyerek (yürümek).
5. Canı sıkılınca ne yapıyomıuş? (deniz kenarında yürümek).
   

Широкое субъективное время

Формы широкого субъективного времени называют привычные, устоявшиеся действия, о которых говорящий узнал от других лиц.

1. Çocukken gördüğüm her oyuncağı istermişim. - Оказывается, когда я был маленьким, я хотел иметь каждую игрушку, которую видел.
2. Duyduğuma göre sen hiç kopya çekmezmişsin. - Насколько я слышал, ты никогда не списывал.
3. Ayşe, lisede gitar çalar mıymış? - Говорят, Айше в лицее хорошо играла на гитаре?

Упражнение 27.2. Напишите предложения, употребляя глаголы, данные в скобках, в форме широкого субъективного времени.

1. Çocukluğundan beri kedileri hiç (sevmek).
2. Annesinin sözlerini hiç (dinlenmek).
3. Hüseyin amca paralarını hiç (harcamak).
4. Babası kırk yaşına kadar hiç sigara (içmek).
5. O her gün beyaz gömleğini (giymek).

Будущее субъективное время

Будущее субъективное время называет действия, которые говорящий узнал или услышал от кого-то другого и которые произойдут в будущем.

1. Selma, üniversiteyi bitirince doktor olacakmış. - Когда Сельма закончит университет, она станет врачом.
2. Ali ile Mehmet tatilde Uludağ’da kayak yapacaklarmış. - Говорят, что Али с Ахметом на каникулах будут кататься на лыжах в Улуда.
3. Galiba cuma günü imtihan olmayacakmışız. - Возможно, у нас не будет экзамена в пятницу.
4. Kemal ile Esra evlenecekler miymiş? - Говорят, что Кемал и Эсра поженятся?

Упражнение 27.3. Ответьте на вопросы, употребляя данные в скобках слова и выражения в форме будущего субъективного времени.

1. Nurten ve Ali ne yapacaklarmış? (düğüne hazırlanmak)
   
2. İki hafta sonra havalar nasıl olacakmış? (soğumak)
   
3. Cumartesi günü sinemada hangi film gösterilecekmiş? (Türkan Şoray’ın filmi)
   
4. Finalden sonra nereye gidecekmişiz? (kampa gitmek)
   
5. Bugün hangi deneyi yapacakmışız? (ışığın kırılması)
   

Упражнение 27.4. Прочитайте текст. Обратите внимание на употребление глаголов в форме будущего субъективного времени.

2030 yılında neler olacakmış?

2030 yılında çok büyük değişiklikler olacakmış. 2030 yılında büyük uzay savaşları başlayacakmış. Çünkü bilim ve teknolojideki hızlı gelişmeler uzayda sorunlar doğuracakmış. Her millet uzaydan yer alabilmek için uzay savaşları yapacakmış. Barış görüşmeleri tarafsız gezegen Mars`ta yapılacakmış. Barış görüşmelerine insanlar değil robotlar katılacakmış. Çok ilginç ama bu savaşta insanlar ölmeyecekmiş. Çünkü bu savaş ülkelerin robot askerleri arasında yapılacakmış.

2030 yılında evimizdeki işlerim çoğunu da robotlar yapacakmış. Yani nasıl çamaşırları, çamaşır makinesi yıkıyorsa, bulaşıkları bulaşık makinesi yıkıyorsa, evdeki temizlik işlerini, tamamen robotlar yapacakmış. Hatta mağazalardan elbise almamıza bile gerek kalmayacak mış. Çünkü robotlar, tam bize göre elbise dikeceklermiş. Kuaförlük mesleği tarihe karışacakmış. Robotlar rahatlıkla bizleri tıraş edeceklermiş.

2030 yılında okullar ve sınıflar olmayacakmış. Çünkü sanal sınıflar ve sanal okullar olacakmış. Nasıl mı? Bağlı bulunduğunuz sanal okuldan branş öğretmeni dersi anlatacakmış. Herkes dersi evinde dinleyecekmiş. Hatta öğretmen sınıftaki gibi soru soracakmış cevap alacakmış. Teknolojinin bu kadar ilerlemesi kolaylığı getirdiği gibi bazı zorlukları da getirecekmiş. Mesela, teknoloji dersi sınavdan bir soru söyleyeyim. 20 dakika içinde ütü yapabilecek bir robot programı yapınız. Soruya şaşırdınız değil mi?

İster inanın inanmayın ama bunlar çok ilginç şeyler.

Эта форма пригодится для перевода...